لنز دوربین مداربسته
چشم انسان ابزار بینایی با قابلیت فوق العاده برای تطابق با محیط است. چشم می تواند در حالی که به منظره ای در دور دست خیره شده اید به سرعت فوکوس را به تصویری در نزدیکی تغییر دهد. چشم می توانید تصوایر را در یک بازه بسیار وسیع ببیند. به صورت خوکار خود را با شرایط نوری محیط هماهنگ کند. چشم می تواند در یک محل پر نور تصویری نسبتا مناسب از یک گوشه تاریک را هم به شما بدهد و در نور بسیار کم به طور خودکار به حالت تک رنگ تعدیل پیدا کند. چشم همچنین با دریافت اطلاعات از مغز در رابطه با تصاویر توانایی فوق العاده ای در انتخاب بهترین تصویر و مناسب ترین فوکوس دارد.
در مقابل آن لنز دوربین مداربسته ابزاری کاملا زمخت به نظر می رسد. این لنزها تنها توانایی فوکوس بر روی یک سطح را دارند و هر چیزی قبل و بعد از آن را تار نشان می دهند. زاویه دید آنها محدود به جایی است که از قبل برای آن تعیین شده. میزان باز شدن آیریس دوربین ثابت است و باید با توجه به محیط قرار گرفته شده تنظیم شود. حتی در لنزهای اتو-آیریس هم لنز تنها می تواند به تغییرات نور در طول شبانه روز حساس باشد و حساسیت خوبی برای تصاویری که از ترکیبهای کم نور و پر نور تشکیل شده ندارد. این مشکلی است که مطمئنا به ان برخورد خواهید کرد. هر زمان که بخواهید تصویری از یک پنجره را در دوربین داشته باشید باید بدانید که با آمدن نور صبح تمامی مناظر اطراف پنجره (که از نور کمتری برخوردارند) کاملا سیاه دیده می شوند.
یکی از پارامترهای مهم نصب یک سیستم مداربسته مناسب انتخاب لنزهای مناسب است. مشکل معمولا این است که مشتری ها دیدی بسیار غیرواقعی از توانایی های یک لنز دارند و به ندرت با محدودیتهای لنز دوربین مداربسته آشنا هستند. افراد غیر متخصص معمولا دوربین های مدار بسته را با چشم های خود و یا دوربینهای تلویزیونی (که لنزهای نسبتا گران قیمتی دارند) مقایسه می کنند. بهتر است قبل از نشان دادن تصاویر دوربین ها تا حدی در رابطه با محدودیت های آنها در تصویر صحبت کنید و برای فروشنده توضیح دهید که اولویت اصلی دوربین های مداربسته این است که تونایی به مراتب بیشتری از دوربینهای دیگر برای کار مداوم دارند و می توانند شبانه روز کار کنند که البته برای آنها محدودیتهایی هم ایجاد می کند.
شرح کامل عملکرد انواع مختلف لنز دوربین مداربسته بحثی مفصل خواهد بود. قصد من در اینجا تنها معرفی ضمنی توانایی های لنزها و انواع مختلف آنهاست. شاید در آینده بیشتر در رابطه مباحث مرتبط با لنز دوربین مداربسته توضیح دادم.
این لنزها گهگاه با نام منو فوکال (monofocal) هم خوانده می شوند. همانطور که از نام آنها مشخص است این لنزها زمانی کابرد دارند که تصویر دوربین همواره در فاصله ثابت از دوربین قرار دارد و در طول کار دوربین نیازی به تغییر فوکوس دوربین نیست. زاویه دید لنز را می توانید از روی کاتالوگ لنز به دست آورید. این لنزها معمولا در فاصله کانونی بین 3.7 کیلی متر تا 75 میلی متر وجود دارند (بنده تا به حال به ندرت مقادیر متفاوت را دیده ام). فاصله کانونی بیشتر را معمولا با اضافه کردن یک، دو برابر کننده بین لنز و دوربین می توان ایجاد کرد. باید توضیح دهم که این دوبرابر کننده میزان نور رسیده به دوربین را کاهش می دهد. در صورتی که نیاز به فاصله کانونی بیشتر باشد باید از یک لنز زوم (zoom) استفاده کنید.
به جز لنزها با زاویه دید بسیار باز بقیه این لنزها دارای یک حلقه برای تنظیم فاصله کانونی هستند. در مقابل دوربین هم دارای یک ابزار برای تنظیم فاصله CCD تا لنز هستند به این پارامتر معمولا فوکوس پشتی (back focus) می گویند. دلیل این نام گذاری این است که در دوربین های قدیمی تنظیم این قسمت در پشت دوربینها بوده است. امروزه ابزارهای مختلفی مثل پیچ یا اهرم کوچک برای تنظیم این پارامتر بر روی دوربینها قرار دارد. برای تنظیم درست فوکوس یک دوربین باید بتوانید هر دوی این پارامترها یعنی فوکوس لنز و فوکوس دوربین را به درستی تنظیم کنید.
دوربین یا لنز وریفوکال چیست؟
در مطالب قبل به اهمیت و وظیفه لنز دوربین مداربسته اشاره کردیم. همانطور که گفته شد لنز دوربین مداربسته از نظر امکان تنظیم به دو نوع ثابت (Fix) و قابل تنظیم (Varifocal) تقسیم می شود.
باید بدانید که استفاده از لنزهای ثابت به علت هزینه پایین به مراتب رایج تر است. لنزهای ثابت تنها می توانند در یک زاویه ثابت برای شما تصویر ایجاد کنند. رایج ترین انواع لنزهای ثابت لنزهای 3.6 میلیمتر، 2.8 میلیمتر و 4 میلیمتر هستند. استفاده از لنزهای ثابت با فاصله کانونی دیگر به ندرت صورت می گیرد.
در مقایسه با لنزهای ثابت لنزهای وریفوکال به شما فاصله کانونی را در یک بازه مشخص خواهند داد. شما از طریق تنظیم لنز می توانید زاویه دید دوربین را بین فاصله کانونی مجاز تغییر دهید. برای مثال از طریق نصب یک لنز وریفوکال 2.8 به 12 میلیمتر بر روی یک CCD 1/3” شما خواهید توانست زاویه دید دوربین را بین 86 درجه تا 25 درجه تنظیم کنید.
یک لنز وریفوکال مانند شکل دارای دو اهرم تنظیم است. اهرم اول برای تنظیم زاویه دید دوربین است. از این طریق شما می توانید فاصله کانونی لنز را تغییر دهید و به مقدار دلخواه در آورید. اهرم دوم وظیفه تنظیم فوکوس دوربین را برعهده دارد. هر بار که شما فاصله کانونی لنز را تغییر می دهید باید فوکوس لنز دوربین مداربسته را برای آن فاصله کانونی تنظیم کنید.
در ادامه باید توضیح دهم که خصوصیت اتو ایریس (Auto Iris) که ممکن است در کاتالوگ لنز دوربین مداربسته با آن مواجه شوید به معنی تنظیم خودکار آیریس دوربین در مقابل نور است. در واقع وقتی نور محیط زیاد شود دوربین به طور خودکار آیریس را می بیند تا تصویر از نور اشباع نشود.
فاصله کانونی رایج برای دوربین های مداربسته عبارتند از:
· 3 به 9 میلیمتر
· 2.8 به 12 میلیمتر
· 5 به 50 میلیمتر
· 6 به 60 میلیمتر
در موقع انتخاب لنز برای دوربین های صنعتی باکس حتما به میزان کیفیت لنز و دوربین توجه کنید. برای دوربین های صنعتی شبکه با کیفیت مگا پیکسل حتما باید از لنزهای مناسب مگا پیسکل استفاده کنید.
